Spomenik legendarnom komandantu Nevesinjske brigade Novici Gušiću odraz je ljubavi i poštovanja nevesinjskog naroda i boraca Nevesinjske brigade prema svom komandantu, poručeno je danas sa svečanosti otkrivanja spomenika u prirodnoj veličini ispred nekadašnje kasarne „Nevesinjska puška“.
Spomenik su otkrili srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik, ministar rada i boračko invalidske zaštite Republike Srpske Duško Milunović, predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske Milomir Savčić, jedan od komandanata Nevesinjske brigade Ranko Prodanović, sin poginulog borca Aleksandar Zirojević i sin komandanta Gušića Damjan Gušić.
Otkrivanju spomenika prisustvovali su predstavnici opštinske i republičke vlasti, boračkih udruženja, te više stotina građana Nevesinja.
Srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik rekao je da je Nevesinje slobodarski grad koji je dao mnogo junaka.
– Danas je poseban dan, ne samo za Nevesinje, već za Republiku Srpsku, jer je ovdje podignut spomenik jednoj od legendi otadžbinskog rata Novici Gušiću, komandantu Nevesinjske brigade koja je u dva navrata za Mitrovdan 1992. i 1994. odbranila Nevesinje i slobodu ovog naroda – rekao je Dodik.
Prema njegovim riječima, ovo nije važno samo za Nevesinjce nego za sve koji će dolaziti, prolaziti kroz Nevesinje, da se upoznaju sa dijelom istorije koji je za ponos svim Srbima ma gdje da žive.
Predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske Milomir Savčić na svečanosti otkrivanja spomenika rekao je da je Novica Gušić bio jedno od najčasnijih imena Vojske Republike Srpske.
– Koliko je Novica bio odličan komandan i kako je Nevesinjska brigada izvršavala zadatke najbolje govore mitrovdanske bitke koje su presudno uticale na odbranu Hercegovine i stvaranje Republike Srpske – naglasio je Savčić.
On je istakao da je ovaj spomenik samo odraz ljubavi i poštovanja naroda Nevesinja prema svom komandantu i naglasio da Gušić, kao i ostali borci Republike Srpske, neće biti zaboravljeni.
Predsjednik Boračke organizacije opštine Nevesinje Siniša Šipovac naglasio je da se Mitrovdan s ponosom slavi u Nevesinju, jer je to dan kada su borci i narod pokazali da su sloboda, čast i patriotizam vrijednosti za koje vrijedi umrijeti.
– Odlike viteštva, poštovanja i samopoštovanja naroda kojem pripadamo su odlikovale nevesinjskog borca. Otkrivanjem spomenika komandantu pukovniku Novici Gušiću danas pokazujemo privrženost tim vrijednostima – rekao je Šipovac i napomenuo da je Nevesinje kroz vijekove napadano, ali ostalo nepokoreno.
Sin komandanta Gušića Damjan Gušić zahvalio se Nevesinju i svima koji su pomogli da se podigne spomenik njegovom ocu, naglasivši da je Nevesinje do sada imalo manje spomenika nego ličnosti koji su spomenike zaslužili.
On je rekao da je njegov otac 1992. stao pred narod i borce kako bi ujedinjeno odbranili Nevesinje, narod i Republiku Srpsku.
– Ovaj spomenik je još jedna svijetla stranica nevesinjske i hercegovačke istorije, jer su Novica Gušić i njegovi borci hrabro stali na branik svoje Hercegovine da brane slobodu, ognjišta, čast i dostojanstvo, svetinje i grobove predaka i da ne iznevjere riječi pjesnika da su rasadnik srpstva i kolijevka lava – rekao je Gušić.
U Nevesinju je danas obilježen Mitrovdan – Dan opštine Nevesinje, krsna slava BORS-a i sjećanje na Mitrovdanske bitke 1992. i 1994. godine.
Služena je Sveta arhijerejska liturgija u Sabornom hramu u Nevesinju, te održan pomen i položeni vijenci kod Spomenika slobodi na Gradskom trgu.
Gušić je preminuo u Beogradu u martu ove godine u 79. godini, a sahranjen je u rodnom selu Bratač kod Nevesinja.
Kada je u junu 1992. godine krenuo egzodus srpskog naroda i vojske iz doline Neretve, Gušić je 16. juna na Čobanovom polju kod Nevesinja stao pred vojsku i narod i rekao da dalje nema povlačenja.
Tog dana je formirana Nevesinjska brigada i smatra se da je to bilo presudno za odbranu istočne Hercegovine i Republike Srpske.
Gušić je na čelu Nevesinjske brigade bio i tokom Mitrovdanske ofanzive u novembru 1992. kada je daleko jači neprijatelj od njih doživio težak poraz, čime su sačuvani istočna Hercegovina i Republika Srpska.
Gušića je krasila velika hrabrost i odlučnost, te da je u presudnim trenucima i svojim nadređenima znao reći „ne“, pa je tako tokom Mitrovdanske bitke 1992. godine odbio povlačenje na rezervne položaje uz riječi: „Nemamo rezervno Nevesinje, pa ni rezervni položaj“.
Brigada pod njegovom komandom nije izgubila ni pedalj teritorije.
Obilježavanje Mitrovdana organizuju Odbor za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova Vlade Republike Srpske, Boračka organizacija Republike Srpske i opština Nevesinje.
Mitrovdan se sa posebnim poštovanjem obilježava u Nevesinju, jer je u dvije mitrovdanske bitke iz 1992. i 1994. godine odbranjeno Nevesinje i Hercegovina.
U Mitrovdanskoj bici 1992. godine poginula su 42 borca ove brigade koju su činili uglavnom borci iz Nevesinja i doline Neretve, a ranjeno ih je 750. Na Mitrovdan 1994. godine poginula su 22 borca, dok ih je 140 ranjeno.
Prva Mitrovdanska bitka jedna je od najvećih u odbrambeno-otadžbinskom ratu jer je 3.500 pripadnika Nevesinjske brigade pobijedilo pet puta jače jedinice sastavljene od Hrvatske vojske, Hrvatskog vijeća odbrane i takozvane Armije BiH koje su sa 15.000 vojnika i praćene jakom artiljerijom krenule na Nevesinje s ciljem spajanja sa Dubrovnikom i izlaska na jugoslovensku granicu.
Život za odbranu Republike Srpske dalo je 476 boraca Nevesinjske brigade koju su činili borci iz Nevesinja i doline Neretve.
Za vojničke zasluge u Mitrovdanskim i drugim bitkama Nevesinjska brigada je prva u Republici Srpskoj odlikovana najvišim vojničkim priznanjem – Ordenom Nemanjića.
